W dniu 14 września 2022 roku, pod pomnikiem Kościuszkowców w Warszawie odbyła się uroczystość z racji 78 rocznicy wyzwolenia Pragi (prawobrzeżnej dzielnicy Warszawy) spod okupacji niemieckiej. Była to druga próba, tym razem udana, wygnania Niemców z tej części stolicy (pierwszą był wybuch w dniu 1 sierpnia 1944 roku powstania warszawskiego, które na Pradze zakończyło się po paru dniach). Walki o tę warszawską dzielnicę, niemieckim IV Korpusem Pancernym SS, a oddziałami 1. Armii Wojska Polskiego: 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki i 1. Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte oraz dwiema radzieckimi armiami 70. i 47, rozpoczęły się w dniu 10 września 1944 roku. Głównym zadaniem Polaków było przełamanie niemieckiej obrony na odcinku 1,7 km, pomiędzy hutą szkła a stacją kolejową Międzylesie, następnie kontynuowanie natarcia na głębokość 16 km w kierunku na Anin, Wawer, Pragę i w rejonie mostu Kierbedzia wyjście nad Wisłę. W ciągu kilku dni dywizja zrealizowała postawione sobie cele. W godzinach rannych 15 września 1944 roku cała Praga była wolna, a jej wyzwolenie stało się podstawą działań 1 Armii Wojska Polskiego mającej za zadanie uchwycenie przyczółków na lewym brzegu Wisły i udzielenie wsparcia walczącym jeszcze powstańcom. Straty 1 Dywizji Piechoty, poniesione w walce o wyzwolenie tej warszawskiej dzielnicy wyniosły ogółem 1792 żołnierzy i oficerów (w tym 310 zabitych i zaginionych) oraz 1482 rannych. Straty niemieckie to ok. 2 tys. zabitych i rannych, 106 Niemców dostało się do niewoli.
Czcząc pamięć bohaterów walczących o wyzwolenie Pragi, co roku odbywają się uroczystości rocznicowe. W roku bieżącym taką uroczystość zorganizowano w dniu 14 września. Wzięli w niej udział przedstawiciele władz państwowych, samorządowych oraz organizacji kombatanckich i społecznych. Okolicznościowe przemówienia wygłosili Jan Witkowski – Wiceprezes Zarządu Głównego Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych oraz gen. bryg. Zenon Poznański – Wiceprezes Stowarzyszenie Ogólnopolska Rodzina Kościuszkowców. Następnie przybyłe delegacje złożyły pod Pomnikiem Kościuszkowców wiązanki kwiatów. Reprezentowały one następu-jące organizacje i stowarzyszenia: Związek Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych (Jan Witkowski), Związek Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego (Tadeusz Otulak), Stowarzyszenie Ogólnopolska Rodzina Kościuszkowców (gen. bryg. Zenon Poznański), Środowisko Kościuszkowców (Tomasz Kurzydło), Klub Kombatantów 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki, Stowarzyszenie Tradycji Ludowego Wojska Polskiego (mjr Kazimierz Rdzanek), Związek Żołnierzy Wojska Polskiego (Henryk Budzyński), Stowarzyszenie Proobronne Amor Patria (Piotr Górski), Stowarzyszenie Seniorów Lotnictwa Wojskowego oraz Wojskowe Ogólnokształcące Liceum Informatyczne im. Polskich Kryptologów. Kwiaty złożył obecny na uroczystości Andrzej Rozenek – poseł na Sejm RP.
Druga, skromniejsza uroczystość, związana z upamiętnieniem podejmowanych przez żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego prób przyjścia z pomocą powstańcom warszawskim, miała miejsce w dniu 23 września. Przy Płycie Czerniakowskiej (pamiątkowej tablicy spełniającej rolę pomnika z treścią: „Na tym wybrzeżu w dniach od 16 do 23 września 1944 roku Oddziały 3 ciej Dywizji Piechoty Wojska Polskiego wspierane przez artylerię i lotnictwo radzieckie – śpiesząc na pomoc walczącemu ludowi Warszawy – po sforsowaniu Wisły, stoczyły nierówny bój z przeważającymi siłami wojsk hitlerowskich. Śmiercią walecznych zginęło 2056 żołnierzy i oficerów Wojska Polskiego i Armii Radzieckiej, oraz setki powstańców Czerniakowa i Solca. Chwała Bohaterom poległym za wolność Ojczyzny.”) przemówienie wygłosiła Elżbieta Sadzyńska – Sekretarz Generalny Związku Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych, następnie zostały złożone wiązanki kwiatów przez przybyłe delegacje: Związek Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych (Elżbieta Sadzyńska), Związek Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego (Tadeusz Otulak) oraz Stowarzyszenie „Pokolenia”.
W ten sposób całościowo została uhonorowana pamięć o bohaterach sprzed 78 lat walczących o wyzwolenie stolicy Polski, którzy przelewali swoją krew w walce i nie-jednokrotnie oddawali na Polu Chwały swoje młode życie. Cześć Im i Sława!
z 1. Dywizji Piechoty im, T. Kościuszki, wśród kobiet i dzieci
w trakcie spotkania z mieszkańcami Warszawa-Praga
przy ul. Floriańskiej 3 znajduje się tablica poświęcona żołnierzom
poległym w walce o wyzwalanie warszawskiej Pragi
Treść: ppłk ZWiR Krzysztof Robak
Prezes ZG ZWiRWP
Zdjęcia ze stron internetowych