Obchody stulecia niepodległości Polski na terenie działania Lubelskiego Oddziału Wojewódzkiego ZWiR WP
11 listopada bieżącego roku minęła setna rocznica odzyskania, po latach zaborów, niepodległego bytu przez naród polski. 100 lat temu rozpadły się trzy państwa zaborcze i przed Polakami pojawiła się niepowtarzalna wcześniej szansa „wybicia się na niepodległość”, na którą czekało kilka pokoleń. I należy jednoznacznie stwierdzić, że jako naród potrafiliśmy z niej skorzystać. Wznosząc się ponad podziałami (politycznymi, społecznymi, gospodarczymi itp.) istniejącymi wówczas w społeczeństwie polskim, zarówno na ziemiach polskich jak i poza nimi, polscy działacze usilnie prowadzili różne prace i formy działalności, by państwo polskie mogło się ponownie pojawić na mapach Europy i świata. Walka zbrojna polskich formacji wojskowych (np. Kompania Bajończyków, I Brygada Legionów Polskich, Legion Puławski i inne jednostki polskie w Rosji, „Błękitna Armia” we Francji), działalność dyplomatyczna Ignacego Jana Paderewskiego w USA i w Kanadzie, taka sama działalność Romana Dmowskiego we Francji i w Szwajcarii, „Orlęta Lwowskie” i „Orlęta Przemyskie”, Powstanie Wielkopolskie, trzy powstania śląskie, Drużyny Bartoszowe (organizacje chłopskie), oraz szereg lokalnych wystąpień (np. w Chełmie i innych miejscowościach) to tylko niektóre z form działań narodu polskiego na rzecz niepodległości Polski. Nic dziwnego, że za „ojców” tej niepodległości uznaje się zasadniczo sześć wielkich postaci: Józefa Piłsudskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Daszyńskiego, Wincentego Witosa oraz Wojciecha Korfantego. Wsparci w swoich wysiłkach przez ogół Polek i Polaków doprowadzili do tego, że w 1918 roku jako naród mogliśmy się cieszyć z odzyskanej niepodległości.
Nic dziwnego, że w roku bieżącym praktycznie przez wiele miesięcy odbywały się, dla uczczenia tego czcigodnego jubileuszu, różnorodne imprezy. Tak było praktycznie również w województwie lubelskim stanowiącym obszar działania Lubelskiego Oddziału Wojewódzkiego Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego. Działacze i sympatycy związkowi brali udział w szeregu uroczystościach poświęconych tej ważnej dla Polaków rocznicy. Byli także organizatorami lub współorganizatorami niektórych imprez. Jedną z nich była sesja popularnonaukowa dotycząca wkładu mieszkańców Chełma i historycznej Ziemi Chełmskiej w dzieło odzyskania niepodległości, która odbyła się w Chełmie w dniu 15 października b. r. Organizatorami sesji był Zarząd Wojewódzki ZWiR WP w Lublinie z siedzibą w Chełmie, Zarząd Chełmskiego Oddziału Towarzystwa Wiedzy Obronnej w Chełmie, Zarząd Stowarzyszenia Rocznik Chełmski, Chełmska Biblioteka Publiczna im. Marii Pauliny Orsetti w Chełmie oraz Wyższa Szkoła Stosunków Międzynarodowych i Komunikacji Społecznej w Chełmie. Sesja przeznaczona była dla kombatantów, młodzieży szkolnej i studenckiej oraz mieszkańców Chełma i okolic.
Również ważne imprezy odbyły się w listopadzie. Otóż w dniu 5 listopada b. r. nasi członkowie wzięli udział w uroczystości odsłonięcia w Zamościu pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego. Monument ten stanął przed Klubem 3 Zamojskiego Batalionu Zmechanizowanego. Należy wspomnieć, że pierwszy pomnik marszałka został odsłonięty jeszcze w 1933 roku, ale w czasie okupacji został zniszczony przez Niemców w 1942 roku. Obecny monument J. Piłsudskiego został postawiony dokładnie w tym samym miejscu, w którym znajdował się przedwojenny pomnik. Po złożeniu wieńców i kwiatów przez delegacje organizacji społecznych (wśród nich również była delegacja ZWiR WP) oraz instytucji rządowych i samorządowych w sali widowiskowej Klubu Batalionowego miał miejsce koncert w wykonaniu Orkiestry Symfonicznej im. K. Namysłowskiego.
Kolejnym listopadowym akcentem obchodów stulecia niepodległości naszego kraju było odsłonięcie Pomnika 100-lecia odzyskania Niepodległości w Dorohusku. Nastąpiło to w dniu 10 listopada b.r. Monument stanął na skwerku przy miejscowej Szkole Podstawowej. Ma on postać ponad pięciometrowego cokołu na którym znajduje się, odlany z brązu, orzeł ze skrzydłami o dwumetrowej rozpiętości. Monument zdobią odwołania do Boga, Honoru i Ojczyzny, a także fragment preambuły Konstytucji: „Równi w Prawach i Zobowiązaniach wobec wspólnego dobra, Ojczyzny”. Po odsłonięciu pomnika przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, młodzież szkolna oraz delegacje różnych organizacji (wśród nich również delegacja naszego Związku) złożyli wieńce i kwiaty.
Również w sobotę 10 listopada b.r. we Włodawie odbył się XI Przegląd Piosenki Żołnierskiej poświęcony uczczeniu stuletniej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Tradycyjnie organizatorem tej imprezy był Zarząd Powiatowy Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego we Włodawie oraz Włodawski Dom Kultury. Występy 4 zespołów wokalno-muzycznych i orkiestry, 14 zespołów śpiewaczych wieloosobowych oraz 17 solistów z województwa lubelskiego oceniało jury w składzie: Andrzej Bisko, Marian Lipczuk i Paweł Łobacz. Po przesłuchaniu wszystkich biorących udział w przeglądzie, jury postanowiło wyróżnić i nagrodzić w kategorii Zespoły wokalno-muzyczne-orkiestra: SWOJSKĄ KAPELĘ z Woli Uhruskiej (I miejsce), zespół WRZOS z Sawina (II miejsce) i zespół REMEDIUM z Białopola (III miejsce); w kategorii Zespoły śpiewacze wieloosobowe: KRESOWIANKI (I miejsce), zespół JARZĘBINA (II miejsce) i duet JANINA i JÓZEF ZIELIŃSCY (III miejsce); w kategorii Soliści: ALEKSANDRĘ NIKONIUK z Komarówki Podlaskiej (I miejsce), BARBARĘ NOWAKOWSKĄ z Czułczyc Małych (II miejsce) i CZESŁAWA BOŻYKA z Włodawy (III miejsce). Ponadto przyznano dwa wyróżnienia. Otrzymały je NATALIA MILANIUK z Komarówki Podlaskiej oraz JULIA KRZESZCZYK z Sawina. Nagrodę GRAND PRIX otrzymał zespół SO EASY z Komarówki Podlaskiej.
Nadmienić trzeba, że oprócz kolegi Mariana Lipczuka – wiceprezesa Zarządu Głównego ZWiR WP w Warszawie, w przeglądzie po raz kolejny uczestniczyli jako słuchacze kol. Jan Borowik – prezes Zarządu Wojewódzkiego ZWiR WP w Lublinie z siedzibą w Chełmie oraz kol. Ryszard Kostecki – przewodniczący Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej ZWiR WP w Lublinie z siedzibą w Chełmie.
11 listopada b.r. uroczyste obchody 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości rozpoczął w Chełmie przemarsz ulicami miasta służb mundurowych.
W pochodzie wziął udział Szwadron Rekonstrukcyjny Kawalerii II RP Chełmskiego Stowarzyszeni Miłośników Koni z Józefem Piłsudskim na czele. Mundurowi maszerowali z garnizonu przy ul. Lubelskiej pod Bazylikę Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Chełmie na Górze Chełmskiej, gdzie odbyła się uroczysta Msza święta w intencji Ojczyzny, a następnie złożono kwiaty przy pomniku ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego – Prymasa Polski oraz w Mauzoleum Pomordowanych Mieszkańców Chełma i Ziemi Chełmskiej w okresie II wojny światowej.
Kolejnym punktem uroczystości było odsłonięcie pomnika Kazimierza Czernickiego – zasłużonego drukarza i wydawcy lokalnej gazety „Zwierciadło”, który wraz z synami, za swoją działalność w Ruchu Oporu, został aresztowany i zamordowany przez Niemców w okresie okupacji. Pomnik przedstawia orła w koronie i stoi na granitowym cokole na którym umieszczono medalion z wizerunkiem K. Czernickiego. W ramach uroczystości zebrani odśpiewali polski Hymn Narodowy, po czym monument został odsłonięty przez Agatę Fisz – prezydent miasta Chełm, Zygmunta Gardzińskiego – przewodniczącego Rady miasta Chełm oraz dwóch przedstawicieli Komitetu Honorowego budowy Pomnika: gen. brygady Jacka Pomiankiewicza i dr. hab. Eugeniusza Wilkowskiego. W hołdzie dla K. Czernickiego jako działacza niepodległościowego i społecznika chełmskiego, u stóp jego pomnika delegacje władz rządowych i samorządowych oraz organizacji społecznych (w tym połączona delegacja Lubelskiego Oddziału Wojewódzkiego Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego i chełmskiego Rejonowego Oddziału Związku Żołnierzy Wojska Polskiego), szkół i instytucji w Chełmie i powiecie chełmskim złożyły wieńce i kwiaty.
Zasadnicza część obchodów miała miejsce na placu dr. Edwarda Łuczkowskiego przy Pomniku Poległych za Ojczyznę. Zapoczątkowała je inscenizacja wjazdu na plac marszałka Józefa Piłsudskiego, a następnie, zgodnie z tradycją odegrano hejnał miasta, żołnierze podnieśli flagę państwową na maszt i odegrany został Mazurek Dąbrowskiego – polski Hymn Narodowy. Uczestnicy uroczystości podjęli jego melodię i dość składnie odśpiewali cztery zwrotki wraz z refrenem. Po wystąpieniu prezydent miasta i odczytaniu Apelu Pamięci oraz salwie honorowej, reprezentacje służb mundurowych, władz rządowych i samorządowych, organizacji społecznych (w tym także połączona delegacja dwóch bratnich związków ZWiR WP oraz ZŻ WP), instytucji, szkół i uczelni złożyły wieńce przy Pomniku Niepodległości. Następnie, po uroczystej defiladzie miał miejsce koncert pieśni i melodii żołnierskich i patriotycznych w wykonaniu Orkiestry Dętej z chełmskiej Cementowni, montaż słowno-muzyczny ,,Polskie drogi do wolności” w wykonaniu uczniów II Liceum Ogólnokształcącego im. gen. Gustawa Konstantego Orlicz – Dreszera w Chełmie oraz Koncert Okolicznościowy Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Chełmskiej Chełmskiego Domu Kultury. Na zakończenie oficjalnych obchodów wyświetlony został film pt. „Jak Chełm gościł Piłsudskiego”, (w 100. rocznicę Odzyskania Niepodległości Polski), zrealizowany przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Chełmie i Chełmskie Towarzystwo Naukowe.
Warto zaznaczyć, że delegacja LOW ZWiR WP brała także udział w obchodach jubileuszu 100-lecia niepodległości Polski w Lublinie, których kulminacją było odsłonięcie, obok Zamku Lubelskiego, specjalnie przygotowanego masztu i wciągnięcie nań polskiej biało-czerwonej flagi narodowej.
Członkowie LOW ZWiR WP brali też udział w obchodach 100-lecia Niepodległości Polski we Włodawie, w Parczewie, Radzyniu Podlaskim, Sawinie i wielu innych miejscowościach województwa lubelskiego. W sumie można więc stwierdzić, że wspólnie z mieszkańcami województwa, w sposób różnorodny, godnie uczcili stulecie niepodległości państwa polskiego oraz pamięć Bohaterów walczących w czasach zaborów o wolność Polski.
* * *
15 X 2018 r. – Sesja popularno-naukowa „Wkład mieszkańców Ziemi Chełmskiej w odzyskanie niepodległości przez Polskę w 1918 roku” (dr hab. Robert Kozyrski – pracownik naukowy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie (pierwszy od lewej); st. sierż. dr Paweł Kiernikowski – sekretarz ZW ZWiR WP w Lublinie z siedzibą w Chełmie prowadzący sesję)
Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego w Zamościu
Źródło: Roztocze, http://roztocze.net/zamosc-odsloniecie-pomnika-marszalka-jozefa-pilsudskiego/
(dostęp: 2018-11-14)
Pomnik 100-lecia odzyskania Niepodległości w Dorohusku
Źródło: http://chelm.naszemiasto.pl/artykul/zdjecia/dorohusk-ceremonia-odsloniecia-pomnika-niepodleglosci,4877136,artgal,36744720,t,id,tm,zid.html (dostęp: 2018-11-14)
Plakat informujący o Przeglądzie Piosenki Żołnierskiej we Włodawie
Źródło: WDK Włodawa, http://wdk.wlodawa.eu/przeglad-piosenki-zolnierskiej/ (dostęp: 2018-11-14)
Laureaci, jury i organizatorzy Przeglądu Piosenki Żołnierskiej we Włodawie (pierwszy z prawej: kol. Andrzej Rysz – prezes ZP ZWiR WP we Włodawie, trzeci – Wiesław Muszyński – burmistrz miasta Włodawa, czwarta: Aleksandra Nikoniuk, piąty: kol. Marian Lipczuk
Źródło: WDK Włodawa, http://wdk.wlodawa.eu/zwyciezcy-xi-przegladu-piosenki-zolnierskiej/ (dostęp: 2018-11-14)
Słuchacze Przeglądu Piosenki Żołnierskiej we Włodawie (w pierwszym rzędzie siedzi jako pierwszy z prawej strony kol. Jan Borowik, drugi z prawej – kol. Ryszard Kostecki)
Źródło: WDK Włodawa, http://wdk.wlodawa.eu/zwyciezcy-xi-przegladu-piosenki-zolnierskiej/ (dostęp: 2018-11-14)
Pomnik ku czci Kazimierza Czernickiego – chełmskiego drukarza, społecznika i działacza niepodległościowego
Źródło: Chełm Nasze Miasto, http://chelm.naszemiasto.pl/artykul/chelm-odslonili-pomnik-kazimierza-czernickiego-zdjecia,4879030,artgal,t,id,tm.html (dostęp: 2018-11-14)
Zainscenizowany wjazd marszałka Józefa Piłsudskiego na plac dr. Edwarda Łuczkowskiego w Chełmie
Źródło: Chełm Nasze Miasto, http://chelm.naszemiasto.pl/artykul/zdjecia/obchody-100-lecia-odzyskania-niepodleglosci-w-chelmie-za,4877862,artgal,36803706,t,id,tm,zid.html (dostęp: 2018-11-14)
Wieńce i kwiaty u stóp Pomnika ku czci Bohaterów poległych za Ojczyznę na placu dr. Edwarda Łuczkowskiego w Chełmie
Źródło: Chełm Nasze Miasto, http://chelm.naszemiasto.pl/artykul/zdjecia/obchody-100-lecia-odzyskania-niepodleglosci-w-chelmie-za,4877862,artgal,36783016,t,id,tm,zid.html (dostęp: 2018-11-14)
Maszt Niepodległości w Lublinie
Źródło: Kurier Lubelski, https://kurierlubelski.pl/100lecie-odzyskania-niepodleglosci-odsloniecie-masztu-niepodleglosci-zdjecia/ga/13657408/zd/32163460 (dostęp: 2018-11-14)
st. sierż. dr /s/ Paweł Kiernikowski