81 temu, w dniu 14 lutego 1942 roku, na mocy rozkazu gen. Władysława
Sikorskiego – Naczelnego Wodza oraz premiera rządu polskiego na uchodźstwie,
powstała największa
w okupowanej przez Niemców Europie wojskowa organizacja konspiracyjna pod nazwą
Armia Krajowa. Jej poprzednikami w okupowanej Polsce były dwie organizacje:
Służba Zwycięstwu Polski – SZP (powstała w 1939 r.) oraz Związek Walki Zbrojnej
– ZWZ (powstał w 1940 r.). W jej skład weszło ostatecznie ok. 200 konspiracyjnych
organizacji wojskowych, zorganizowanych wcześniej przez różne ugrupowania
polityczne i społeczne. W miarę upływu czasu ilość członków AK (w 1942 roku
było ich ok. 100 tys.) permanentnie rosła, by latem 1944 roku osiągnąć stan ok.
380 tys. żołnierzy.
Na obszarze okupowanej Polski AK miała trzech komendantów. Do 30 czerwca 1943 roku funkcję tę sprawował gen. Stefan Rowecki ps. „Grot”. Po jego aresztowaniu przez gestapo komendantem został gen. Tadeusz Komorowski ps. „Bór” (do zakończenia Powstania Warszawskiego w dniu 2 października 1944 roku). Ostatnim dowódcą AK był gen. Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek”, który w dniu 19 stycznia 1945 roku wydał rozkaz o rozwiązaniu AK.
Głównym zadaniem AK było prowadzenie walki o odzyskanie niepodległości przez organizowanie i prowadzenie samoobrony i przygotowanie armii podziemnej na okres powstania, które miało wybuchnąć na ziemiach polskich w okresie militarnego załamania Niemiec. AK realizowała swe cele poprzez prowadzenie walki bieżącej i przygotowywanie powstania powszechnego. Walka bieżąca prowadzona była głównie przez akcje małego sabotażu, akcje sabotażowo-dywersyjne, bojowe i bitwy partyzanckie z siłami policyjnymi oraz regularnym wojskiem niemieckim. Specjalne miejsce w działalności bojowej AK zajmowały akcje odwetowe i represyjne w stosunku do SS i policji oraz zdrajców (np. wykonanie wyroku na aktorze Igo Symie), szmalcowników (ludzi, którzy tropili i wydawali Niemcom ukrywających się Żydów i prowokatorów. Kulminacją wysiłku zbrojnego AK było Powstanie Warszawskie (1 sierpnia – 2 października 1944 r.). Po jego klęsce jednostki AK na terenach zajętych przez Armię Czerwoną zostały zdemobilizowane. W dniu 19 stycznia 1945 roku ostatni Komendant Główny gen. Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek” wydał rozkaz o rozwiązaniu AK. Ogólne straty AK wyniosły ok. 100 tys. poległych i zamordowanych żołnierzy. W latach 1944-45 duża grupa żołnierzy AK, w szeregach 1 i 2 Armii Wojska Polskiego oraz 1 Drezdeńskiego Korpusu Pancernego (największej jednostki pancernej Wojska Polskiego z okresu II wojny światowej, sformowanej ostatecznie na Ziemi Chełmskiej) brała udział w walkach nad Odrą i Nysą Łużycką, w zdobyciu Berlina i w wyzwoleniu Czechosłowacji.
Należy jednoznacznie stwierdzić, że wkład AK w walkę o wolność Polski jest niepodważalny, a jej bohaterstwo i poświęcenie pozostaną na zawsze wpisane w dzieje zarówno Polski jak i Europy.
Dla uczczenia bohaterów Armii Krajowej, w dniu 14 lutego 2023 roku, w 81 rocznicę powstania AK, odbyła się na płycie przed Pomnikiem Państwa Podziemnego w Warszawie, wzniosła uroczystość. Podczas niej delegacje organizacji żołnierskich i kombatanckich złożyły pod wspomnianym monumentem wiązanki kwiatów. Związek Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego reprezentowała na uroczystości delegacja złożona z członków Koła Miejskiego ZWiRWP w Warszawie z kol ppłk ZWiR Tadeuszem Otulakiem – sekretarzem generalnym Związku.
Delegacja ZWiRWP. Drugi od lewej siedzi kol. ppłk ZWiR Tadeusz Otulak
Warty honorowe oraz kwiaty przy Pomniku Państwa Podziemnego w Warszawie
ppłk ZWiR Krzysztof Robak
Prezes Zarządu Głównego ZWiRWP