Minęło już 81 lat. Chełmskie obchody związane z Powstaniem Warszawskim
1 sierpnia. Od 1944 roku jest to znamienna data w dziejach Narodu Polskiego. Wtedy to, w dniu 1 sierpnia 1944 roku, o godzinie 17:00 wybuchło Powstanie Warszawskie. Miało trwać kilka godzin, a w praktyce trwało aż 63 dni (od 1 sierpnia do 2 października 1944 roku). Członkowie konspiracyjnych organizacji działających w Ruchu Oporu, jak też zwykli mieszkańcy Warszawy, po pięciu latach okupacji, stanęli do otwartej walki ze znienawidzonym okupantem niemieckim: jedni z bronią w ręku (np. żołnierze dwóch słynnych batalionów ,,Zośka” i ,,Parasol”), inni w służbach pomocniczych jak np. zaopatrzenie czy łączność, cywile pomagali przy wznoszeniu barykad oraz przy produkcji środków walki (reperacja broni czy produkcja granatów), itp. Po 63 dniach bohaterskich zmagań, w dniu 2 października 1944 r. w Ożarowie pod Warszawą podpisano akt kapitulacji, który zapewniał powstańcom prawa jenieckie. Kapitulacja została wymuszona przez nikłą pomoc aliantów, niechęć wsparcia ze strony dowódców rosyjskich oraz śmierć dużej części powstańców i mieszkańców Warszawy. Powstanie Warszawskie pochłonęło bardzo dużą liczbę ofiar. Straty po stronie polskiej to 18 tys. zabitych i ok. 25 tys. rannych żołnierzy oraz ok. 120-200 tys. ofiar cywilnych. Do niewoli dostało się ok. 15 tys. żołnierzy i oficerów wraz z naczelnym wodzem, generałem Tadeuszem Komorowskim „Borem”. Około 50 tys. powstańców wywieziono do obozów koncentracyjnych, a 150 tys. na przymusowe roboty do Rzeszy. Niemcy stracili ok. 10 tys. zabitych, 7 tys. zaginionych i 9 tys. rannych żołnierzy. Powstańcy zestrzelili 3 samoloty, zniszczyli kilkadziesiąt czołgów, dział szturmowych i samochodów pancernych oraz uszkodzili ponad 200 pojazdów bojowych. W czasie walk i po ich zakończeniu zniszczeniu uległo ok. 60% infrastruktury lewobrzeżnej części miasta. Po wojnie, zgodnie ze sloganem, propagandowym, ,,Cały Naród odbudował stolicę”.
Z okazji 81 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, podobnie jak w całej Polsce, w Chełmie odbyła się doroczna uroczystość, podczas której mieszkańcy modlili się w intencji poległych, zamordowanych i zmarłych powstańców oraz ofiar cywilnych. Pod chełmskim Pomnikiem ku czci 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK delegacje władz państwowych i samorządowych, instytucji, służb mundurowych, organizacji (w tym wspólna delegacja Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego i Związku Żołnierzy Wojska Polskiego w składzie: gen. bryg. ZWiR mgr Marian Lipczuk – Prezes Honorowy ZWiRWP, kpt. ZWiR mgr Marian Ludwików – członek ZG ZWiRWP, por. Bogusław Mikołajczak – członek ZG ZWiRWP, ppłk SG Jan Grzech – Prezes ZR Chełmie oraz ppłk inż. Józef Piłat – sekretarz ZR ZŻWP w Chełmie) złożyły wiązanki kwiatów i chwilą ciszy oddały hołd Bohaterom.
Pomnik ku czci 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK w Chełmie
Tekst: płk ZWiR dr Paweł Kiernikowski
Fotografie i ilustracje ze stron internetowych