29 rocznica powstania Związku Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego (Związku Weteranów i rezerwistów Wojska Polskiego)
Związek nasz jako Związek Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego powstał w 1993 roku jako ogólnopolskie stowarzyszenie społeczne zrzeszające, na zasadzie dobro-wolności, żołnierzy rezerwy i żołnierzy w stanie spoczynku (niezależnie od posiadanego stopnia wojskowego). Jego bezpośrednim inicjatorem był st. sierż. Stanisław Świtek, który, zdeterminowany napotykanymi w urzędach (i nie tylko) obelgami w stosunku do żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego, napisał list do gazety „Trybuna”. W piśmie tym zwrócił się on do wszystkich współtowarzyszy broni o powołanie Związku Żołnierzy LWP, jako formy obrony godności i honoru żołnierskiego przed haniebnymi atakami prawicy. Z kolei redakcja „Trybuny” zwróciła się do gen. dyw. Edwina Rozłubirskiego o wyrażenie na ten temat opinii. Oczywiście generał, jako rzeczywisty a nie malowany kombatant (w czasie II wojny światowej walczył w szeregach Gwardii Ludowej i Armii Ludowej oraz wziął znaczący udział w Powstaniu Warszawskim, w którym wykazał się odwagą i poświęceniem w walce, za co gen. Tadeusz Komorowski, ps. „Bór” – Komendant Główny Armii Krajowej odznaczył go osobiście najwyższym polskim odznaczeniem bojowym Orderem Wojennym Virtuti Militari – Męstwu Wojskowemu) poparł tę inicjatywę. Pełniąc wtedy funkcję prezesa Związku Polskich Spadochroniarzy wyraził gotowość do udzielenia pomocy (i faktycznie jej udzielił) „Związkowi Żołnierzy LWP, który może i powinien stać się gwarantem obrony czci i godności żołnierskiej, godności i czci nas wszystkich”.
Powołana wówczas grupa inicjatywna i założycielska ZŻLWP opracowała Statut organizacyjny i przygotowała wniosek o rejestrację Związku w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie. W dniu 22 września 1993 roku Sąd ten, konkretnie jego VII Wydział Cywilny i Rejestrowy postanowił wpisać do rejestru stowarzyszeń w dziale A stowarzyszenie pod nazwą „Związek Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego” z siedzibą w Warszawie i terenem działania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Po rejestracji dość szybko przebiegały prace tworzące struktury organizacyjne Związku. W dniu 26 października 1993 roku odbył się I Krajowy Zjazd Członków Związku, który wybrał władze statutowe (pierwszym prezesem Zarządu Głównego ZŻLWP został płk mgr Jan Barański), nakreślił program działania organizacji oraz wystosował Apel do wszystkich żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego o tworzenie ogniw terenowych Związku. Odzew na ten Apel był błyskawiczny. Na terenie całej Polski dość szybko, jak przysłowiowe „grzyby po deszczu”, powstały Oddziały Wojewódzkie oraz koła terenowe ZŻLWP, w tym oczywiście na obszarze historycznej Ziemi Chełmskiej (obejmującym cztery ówczesne województwa: bialsko-podlaskie, chełmskie, lubelskie i zamojskie).
Inicjatorem powstania pierwszego koła ZŻLWP w Chełmie był nieżyjący już mjr Paweł Łyszczyk – uczestnik bitwy pod Lenino. Powołano je w grudniu 1994 roku. W jego składzie, oprócz mjra Pawła Łyszczyka (został prezesem koła), znaleźli się m. in. mjr Jerzy Czubacki, por. Czesław Pieniążek, chor. Kazimierz Panów (wszyscy już nie żyją) oraz kpt. Andrzej Rybak. W miarę upływu czasu powstały kolejne koła, m. in. we Włodawie, w Krasnymstawie, w Sawinie, w Urszulinie, w Dorohusku, w Dubience, w Zamościu, w Lublinie, w Parczewie, w Dębowej Kłodzie, w Radzyniu Podlaskim, w Białej Podlaskiej oraz w Żółkiewce. Szybki wzrost szeregów organizacyjnych spowodował, że już w marcu 1995 roku w Chełmie odbyło się Walne Zebranie Członków, na którym wybrano chełmski Zarząd Wojewódzki Związku Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego. Prezesem został mjr mgr Jerzy Czubacki, który tę funkcję sprawował do dnia 22 września 2013 roku. Kolejnym prezesem został płk ZWiR mgr Marian Lipczuk, a od dnia 11 lutego 2017 roku funkcję tę pełni ppłk ZWiR mgr Jan Borowik.
Jeżeli chodzi o władze centralne Związku, w ciągu minionych lat następowały kolejne zmiany dostosowane do wymogów ówczesnych czasów. Pierwsza ze zmian dotyczy prezesów Zarządu Głównego Związku. Otóż w dniu 4 grudnia 1993 roku zmarł organizator i pierwszy prezes płk mgr Jan Barański. W tej sytuacji w dniu 17 grudnia tego roku Zarząd Główny ZŻLWP na swoim posiedzeniu wybrał na tę funkcję dotychczasowego wiceprezesa ZG płka dypl. Romana Orłowskiego, który wypełniał przyjęte obowiązki do dnia 23 października 2009 roku. Na odbytym wówczas VIII Krajowym Zjeździe Delegatów funkcję prezesa powierzono płk. mgr. Ludwikowi Rokickiemu. Za jego czasów, na IX Nadzwyczajnym Krajowym Zjeździe Delegatów ZŻLWP podjęto uchwałę o zmianie nazwy naszej organizacji na Związek Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego i pod taką nazwą Związek kontynuuje tradycje Ludowego Wojska Polskiego. Za patrona naszej organizacji przyjęto postać gen. Franciszka Gągora, który zginął w katastrofie lotniczej w Smoleńsku w dniu 10 kwietnia 2010 roku. W dniu 17 października 2013 r. na XI Krajowym Zjeździe Delegatów ZWiRWP im. generała Franciszka Gągora kolejnym prezesem został płk dr Wiesław Korga (przed śmiercią otrzymał stopień gen. dyw. ZWiR) i funkcję te pełnił do dnia 4 lutego 2022 roku, kiedy to odszedł na wieczną wartę. Przez okres luty – 7 kwiecień 2022 roku obowiązki prezesa pełnił płk ZWiR mgr Marian Lipczuk, natomiast w dniu 7 kwietnia tegoż roku na XIII Krajowym Zjeździe Delegatów ZWiR WP prezesem ZG ZWiRWP został ppłk ZWiR Krzysztof Robak.
Należy wspomnieć, że od dnia 15 lipca 1994 roku nasz Związek posiada sztandar organizacyjny ufundowany z racji 50 rocznicy utworzenia Ludowego Wojska Polskiego przez admirała Piotra Kołodziejczyka – ówczesnego Ministra Obrony Narodowej.
Dzień 22 września jest datą, kiedy nasz Związek został zarejestrowany i dlatego ważne jest, by nasi członkowie o niej pamiętali. Jest to sprawa zasadnicza dla naszej organizacji, która powstała po to by bronić czci i godności żołnierzy LWP. Zgodnie z zapisem w Statucie jednym z podstawowych naszych zadań jako członków ZWiRWP jest pielęgnacja tradycji LWP jako tej polskiej siły zbrojnej, która wspólnie z radziecką Armią Czerwoną, przyniosła Polakom wyzwolenie spod zbrodniczej okupacji niemieckiej, a po zakończeniu II wojny światowej przyczyniła się do odbudowy państwa polskiego ze zniszczeń wojennych.
mjr ZWiR dr Paweł Kiernikowski