Obchody Dnia Sybiraka w Chełmie (17 września 2023 r.)
Dnia 17 września 1939 roku we wczesnych godzinach porannych oddziały Armii Czerwonej – sił zbrojnych stalinowskiego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, przekroczyły wschodnią granicę II Rzeczypospolitej Polskiej i tym samym dołączyły do hitlerowskiej III Rzeszy Niemieckiej i faszystowskiej Słowacji – dwóch sąsiednich państw, które w dniu 1 września 1939 roku napadły na Polskę. Fakt ten przyspieszył klęskę Polaków, którzy znaleźli się pod podwójną okupacją, a państwo polskie zostało podzielone między agresorów. W wyniku ostrej polityki stalinowskiej wobec Polaków zamieszkujących byłe Kresy Wschodnie II RP wielu z nich znalazło się na zesłaniu na Syberię oraz do innych republik byłego ZSRR. Część ocalałych znalazła się w Armii Polskiej dowodzonej przez gen. Władysława Andersa, natomiast ci, „co nie zdążyli do Andersa”, zasilili szeregi 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki gen. Zygmunta Berlinga, 1 Korpusu oraz Armii Polskiej w ZSRR – jednostek polskich walczących na Froncie Wschodnim (decydującym froncie II wojny światowej).
Czcząc pamięć wszystkich Polaków zesłanych „na Sybir”, żołnierzy polskich walczących na wszystkich frontach oraz zesłańców polskich, którzy pozostali na zawsze w różnych miejscach katorgi na Wschodzie, co roku w Chełmie odbywa się uroczystość religijno-patriotyczna. Biorą w niej udział przedstawiciele władz państwowych i samo-rządowych, organizacji kombatanckich (wśród nich połączona delegacja Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego i Związku Żołnierzy Wojska Polskiego – w bieżącym roku wzięli w niej udział ppłk ZWiR mgr Jan Borowik – prezes ZW ZWiRWP w Lublinie z/s w Chełmie, ppłk SG Jan Grzech – prezes ZR ZŻWP w Chełmie, mjr ZWiR dr Paweł Kiernikowski – sekretarz ZW ZWiRWP w Lublinie z/s w Chełmie oraz ppłk (s) inż. Józef Piłat – sekretarz ZR ZŻWP w Chełmie) i pozarządowych, służb mundurowych, instytucji kulturalnych (i nie tylko), placówek oświatowych oraz liczna grupa mieszkańców Chełma i okolic. Tak było także w roku bieżącym. Po Mszy św. odprawionej w intencji Ojczyzny w zabytkowym barokowym kościele p.w. Rozesłania św. Apostołów (stanowiącym swego rodzaju pomnik wiktorii grunwaldzkiej odniesionej w 15 lipca 1410 roku w dniu Rozesłania św. Apostołów, stąd to wezwanie trzeciej z kolei świątyni. Pierwsza była drewniana, druga już murowana, a obecna została wybudowana w latach 1753-1763), zgromadzeni prze-maszerowali pod Pomnik – Kamień Sybiraków przy ul Pocztowej. Tu po odśpiewaniu Hymnu Narodowego i okolicznościowych przemówieniach, delegacje złożyły wiązanki kwiatów. Na zakończenie uczestnicy uroczystości wysłuchali patetycznego, wzruszającego Hymnu Związku Sybiraków.
Kościół p.w. Rozesłania św. Apostołów w Chełmie
Warta żołnierska przy Pomniku – Kamień Sybiraka w Chełmie
Uczestnicy uroczystości (na pierwszym planie wspólna delegacja ZWiRWP i ZŻWP w Chełmie)
Wspólna delegacja ZWiRWP i ZŻWP składa kwiaty
Warta żołnierska i kwiaty przy Pomniku – Kamień Sybiraka w Chełmie
Kopiec Chwały KOP w Wytycznie
Tekst: mjr ZWiR dr Paweł Kiernikowski
Zdjęcia: Andrzej Owczarek i ze stron internetowych