Dzień Wojska Polskiego 2025

Obchody 105 rocznicy bitwy Warszawskiej oraz dnia Wojska Polskiego w Chełmie w dniu 15 sierpnia 2025 r.

W latach 1919 – 1921 toczyła się niewypowiedziana wojna między odradzającym się po 123 latach zaborów państwem polskim a rodzącą się w Rosji nową strukturą państwową (nie spotykaną wcześniej w dziejach ludzkości) w postaci państwa ,,proletariackiego” czyli ,,czerwonej” Rosji radzieckiej. Walki toczyły się ze zmiennym szczęściem. Po początkowych sukcesach wojsk polskich, które w maju 1920 roku dotarły do Kijowa, wojska bolszewickie zwane Armią Czerwoną przeprowadziły druzgocące kontrnatarcie, zatrzymując się dopiero na przedpolach Warszawy. Kulminacyjne działania o zwycięstwo stoczono w połowie lipca 1920 roku. W dniu 13 sierpnia oddziały radzieckie zdobyły Radzymin i ruszyły na Warszawę. Siły polskie stawiały zacięty opór broniąc linii od Warszawy do Radzymina. 15 sierpnia oddziały polskie ruszyły znad Wieprza, odbijając Radzymin i odzyskując utracone pozycje sprzed dwóch dni. 16 sierpnia sytuacja polska była znacznie lepsza. W tym samym czasie toczyły się zacięte walki nad rzeką Wkrą. Dopiero 16 sierpnia ataki wyprowadzone z południowo–wschodnich fortów Modlina i znad Wkry doprowadziły do opanowania miejscowości Nasielsk. W tym czasie rozpoczęło się również kontruderzenie znad Wieprza, gdzie już 17 sierpnia polskie wojska znalazły się na linii Biała Podlaska – Międzyrzec – Siedlce – Kałuszyn – Mińsk Mazowiecki. Część wojsk bolszewickich wycofała się, a część (24 sierpnia)została przyparta do granicy niemieckiej i internowana na terytorium Prus Wschodnich. Po zadaniu klęski oddziałom radzieckim w bitwie nad Niemnem (stoczonej w dniach 20–26 września (chociaż niektóre źródła podają, że do 28 września) 1920 roku w dniu 15 października zawarto zawieszenie broni, a w dniu 18 marca 1921 roku został podpisany traktat pokojowy na podstawie którego wytyczono obowiązującą do 17 września 1939 roku granicę wschodnią II Rzeczpospolitej Polskiej. Niemałą zasługę w polskim zwycięstwie miała, oprócz żołnierzy walczących na froncie, grupa polskich kryptologów z porucznikiem Janem Kowalewskim, która złamała rosyjskie szyfry, dzięki czemu Polacy wiedzieli prawie wszystko o planach i zamiarach bolszewickich, mogli więc w porę im się przeciwstawić. Odnośnie strat należy wspomnieć, że w trakcie działań wojennych poległo ok. 4,5 tys. żołnierzy polskich, a 22 tys. zostało rannych. Około 10 tys. żołnierzy uznaje się za zaginionych. Do dzisiaj nie są znane dokładne straty radzieckie (Rosjanie do tej pory nie podali ich do wiadomości publicznej), jednak z reguły przyjmuje się, że poległo ok. 25 tys. bolszewickich żołnierzy, a 65 tys. dostało się do niewoli.

Zwycięstwo z 1920 roku uczczono m. in. w ten sposób, że dzień 15 sierpnia stał się oficjalnie Świętem Wojska Polskiego. Usankcjonował je rozkaz – Ministra Spraw Wojskowych nr 126 z dnia 4 sierpnia 1923 roku. Obchodzono je w Wojsku Polskim do 1946 roku, a następnie przywrócono ustawą Sejmu RP z dnia 30 lipca 1992 roku (Dz. U. Z 1992 r., nr 60, poz. 303).

Czcząc 105 rocznicę Bitwy Warszawskiej oraz Święto Wojska Polskiego w Chełmie odbyły się dwudniowe uroczystości. W dniu 14 sierpnia 2025 roku miał miejsce wojskowy capstrzyk, podczas którego zasłużeni żołnierze otrzymali awanse na kolejne stopnie wojskowe oraz uhonorowani medalami i odznakami. Złożono także kwiaty i zapalono znicze na grobach poległych w wojnie spoczywających na Cmentarzu Parafialnym w Chełmie.

Z kolei w dniu 15 sierpnia, po Mszy św. w intencji poległych za Ojczyznę, odprawionej w Bazylice Mariackiej na Górze Chełmskiej (Górce), główna część uroczystości odbyła się na Placu dra Edwarda Łuczkowskiego. Po wciągnięciu na maszt Flagi Państwowej i odśpiewaniu Hymnu Państwowego Dowódca Garnizonu Chełm oraz Prezydent Miasta Chełm wygłosili okolicznościowe przemówienia, a żołnierze Garnizonu Chełm oddali honorową salwę. W kolejnym punkcie uroczystości delegacje władz państwowych i samorządowych, przedstawiciele parlamentu, delegacje organizacji pozarządowych (wśród nich wspólna delegacja Zarządu Lubelskiego Oddziału Wojewódzkiego Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego oraz Zarządu Rejonowego Związku Żołnierzy Wojska Polskiego w składzie: kpt. ZWiR Marian Ludwików i ppor. Bogusław Mikołajczak – członkowie ZG ZWiRWP oraz ppłk SG Jan Grzech – prezes Zarządu Rejonowego ZŻWP ), szkół i instytucji złożyły wieńce i wiązanki kwiatów przy Pomniku Poległych mieszkańców Chełma i Ziemi Chełmskiej w czasie wojny bolszewicko – polskiej (wojny 20-roku). Na zakończenie uroczystości na Placu odbyła się defilada wojskowa. W uroczystości wzięli także udział st. chor. sztab. ZWiR Andrzej Owczarek wiceprezes ZW ZWiRWP w Lublinie z/s we Włodawie oraz płk ZWiR dr Paweł Kiernikowski – były wieloletni sekretarz ZW ZWiRWP w Lublinie z/s w Chełmie.

Podobnie uczono pamięć wydarzeń sprzed 105 lat w innych miejscowościach województwa lubelskiego i w całej Polsce.