80 lat minęło od krwawych wydarzeń na Ziemi Parczewskiej
W dniu 21 lipca 2024 roku minęło 80 lat od zakończenia krwawych wydarzeń na Ziemi Parczewskiej. Wtedy to w dniach 18 – 21 lipca 1944 roku Niemcy (ponad 9 tys. żołnierzy, policjantów i korpus Kałmuków płka dr. Dolla) toczyli walkę z partyzantami polskimi (zgrupowanie Armii Ludowej pod dowództwem płka Grzegorza Korczyńskiego, ps „Grzegorz” (około 1200 ludzi), oddziałami partyzantki radzieckiej gen. mjr. Baranowskiego i ppłk. Iwana Banowa ps. „Czorny”(ok. 1500 osób) oraz częścią przybyłej z lasów szackich 27 Wołyńskiej Dywizji Pieszej Armii Krajowej pod dowództwem mjra Jana Szatowskiego ps. ,,Kowal” (ok. 3200 osób) stacjonującymi w Lasach Parczewskich.. Walka ta została przerwana w dniu 21 lipca 1944 roku, kiedy to nadciągające od południowego wschodu oddziały 11 Korpusu Pancernego gwardii radzieckiego 1 Frontu Białoruskiego zmusiły Niemców do przerwania operacji „Wirbelsturm” (,,Tornado”) i pospiesznego wycofania się w kierunku zachodnim. Należy dodać, że w trakcie tych walk specjalne grupy niemieckie przeprowadzały aresztowania wśród mieszkańców okolicznych wsi m. in. w miejscowościach Makoszka, Kolonia Borek i Plebania Wola. W miejscu, gdzie dziś stoi okolicznościowy pomnik, zebrano sześćdziesięciu mężczyzn – mieszkańców tych wsi. Stąd przewieziono ich do Parczewa, a następnie do stacji Krężnica Jara w okolicach Lublina. Tam 22 lipca 1944 r. niemieccy zbrodniarze rozstrzelali dwudziestu dwóch mężczyzn. Ich nazwiska oraz nazwisko partyzanta Edwarda Drozda, dwudziestoletniego obywatela USA pochodzenia polskiego, który zginął w zasadzce w pobliżu Makoszki w maju 1944 r., znajdują się na wspomnianym monumencie w Plebaniej Woli.
Dla uczczenia pamięci pomordowanych oraz bohaterów partyzanckich co roku w Plebaniej Woli oraz koło Pomnika Partyzanckiego w Lasach Parczewskich odbywają się okolicznościowe uroczystości. Tak było również w dniu 21 lipca bieżącego roku. W uroczystościach wzięli udział przedstawiciele władz administracyjnych i samorządowych powiatu parczewskiego i Gminy Dębowa Kłoda, członkowie organizacji pozarządowych (w tym delegacja Zarządu Wojewódzkiego Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego w Lublinie z/s w Chełmie w składzie: płk ZWiR Jan Borowik – prezes ZW, płk ZWiR Paweł Kiernikowski – sekretarz ZW oraz st. chor. ZWiR Andrzej Owczarek – przewodniczący Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej, grupa członków Koła ZWiRWP w Sawinie z st. chor. sztab. Mieczysławem Wroną – prezesem Zarządu Koła oraz ppłk ZWiR Władysław Tryniecki – prezes Zarządu Powiatowego ZWiRWP w Parczewie wraz ze swoim zastępcą st. sierż. ZWiR Stanisławem Jaroszem), członkowie Straży Pożarnej oraz liczna grupa mieszkańców okolicznych miejscowości. Po Mszy św. odprawionej w kaplicy w Plebaniej Woli złożone zostały wiązanki kwiatów przy Pomniku ku czci Pomordowanych Mieszkańców.
Kolejna część uroczystości miała miejsce przy Pomniku Partyzantów w głębi Lasów Parczewskich. Płk ZWiR Jan Borowik, w towarzystwie płka ZWiR Pawła Kiernikowskiego udekorował Medalem 80-lecia Odrodzonego Wojska Polskiego Grażynę Lamczyk – wójta Gminy Dębowa Kłoda, Waldemara Wezgraja – zastępcę wójta a zarazem sekretarza Gminy Dębowa Kloda, ppłka ZWiR Władysława Trynieckiego – prezesa ZP ZWiRWP w Parczewie, st. sierż. ZWiR Stanisława Jarosza – wiceprezesa ZP ZWiRWP w Parczewie oraz st. chor. ZWiR Andrzeja Owczarka – przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej LOW ZWiRWP. Przy Pomniku Partyzantów zostały złożone wiązanki kwiatów (w tym przez wspomniane wcześniej delegacje ZWiRWP), a po skończonej ceremonii uczestnicy udali się na posiłek w leśnej stanicy.
Należy podkreślić, że tradycyjnie głównymi organizatorami uroczystości byli Wójt Gminy Dębowa Kłoda i Starosta Powiatu Parczewskiego.
21 lipca 2024 r. Plebania Wola. Uczestnicy uroczystości
21 lipca 2024 r. Plebania Wola. Poczet Sztandarowy Koła ZWiRWP w Sawinie
21 lipca 2024 r. Plebania Wola. Przemarsz do Pomnika Pomordowanych Mieszkańców (za żołnierzami i panią w zielonej sukni widać delegację ZW ZWiRWP w Lublinie z/s w Chełmie)
21 lipca 2024 r. Plebania Wola. Pomnik Pomordowanych Mieszkańców
Płk ZWiR Paweł Kiernikowski informuje o odznaczeniu grupy członków i sympatyków ZWiRWP Medalem 80-lecia Odrodzonego Wojska Polskiego
Płk ZWiR Jan Borowik dekoruje Medalem Odrodzonego Wojska Polskiego Waldemara Wezgraja – zastępcę wójta Gminy Dębowa Kłoda
Płk ZWiR Jan Borowik dekoruje Medalem Odrodzonego Wojska Polskiego ppłka ZWiR Władysława Trynieckiego – prezesa ZP ZWiRWP w Parczewie
Płk ZWiR Jan Borowik dekoruje Medalem Odrodzonego Wojska Polskiego st. sierż. ZWiR Stanisława Jarosza – wiceprezesa ZP ZWiRWP w Parczewie
Płk ZWiR Jan Borowik dekoruje Medalem Odrodzonego Wojska Polskiego st. chor. ZWiR Andrzeja Owczarka – przewodniczącego WKR
21 lipca 2024 r. Lasy Parczewskie. Delegacja ZW ZWiRWP w Lublinie z/s w Chełmie (od lewej: płk ZWiR Pawel Kiernikowski, płk ZWiR Jan Borowik i st. chor. ZWiR Andrzej Owczarek)
21 lipca 2024 r. Lasy Parczewskie. Delegacja ZW ZWiRWP w Lublinie z/s w Chełmie przed Pomnikiem Partyzanckim (z kwiatami płk ZWiR Jan Borowik – prezes ZW)
21 lipca 2024 r. Lasy Parczewskie. Delegacja ZW ZWiRWP w Lublinie z/s w Chełmie przed Pomnikiem Partyzanckim (od lewej: płk ZWiR Paweł Kiernikowski, płk ZWiR Jan Borowik, st. chor. ZWiR Andrzej Owczarek)
21 lipca 2024 r. Lasy Parczewskie. Delegacja Koła ZWiRWP w Sawinie
21 lipca 2024 r. Lasy Parczewskie. Delegacja Zarządu Powiatowego ZWiRWP w Parczewie
Wiązanki kwiatów przy Pomniku Partyzanckim w Lasach Parczewskich
Tekst: płk ZWiR dr Paweł Kiernikowski
Fotografie i rycina ze zbiorów Bogusława Siwczyka, Jana Borowika i ze stron internetowych