Obchody majowych rocznic w województwie lubelskim
(obszarze działania Lubelskiego Oddziału Wojewódzkiego ZWiRWP)
Maj jest szczególnym miesiącem ponieważ pierwsza jego połowa obfituje w różno-rodne uroczystości związane z poszczególnymi rocznicami ważnych wydarzeń historycznych.
1 maja to międzynarodowe święto ludzi pracy obchodzone od 1890 roku. Wprowadzone zostało przez II Międzynarodówkę w celu upamiętnienia wydarzeń (masakry robotników, która przeszła do historii jako Haymarket Riot 1886) z pierwszych dni maja 1886 roku w Chicago. W Polsce, pierwsze obchody Święta Pracy miały miejsce w 1890 roku i niejednokrotnie odbywały się wbrew woli zaborców. Od 1950 roku, Święto Pracy jest świętem państwowym i dniem ustawowo wolnym. W okresie istnienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w tym dniu miały miejsce uroczyste pochody oraz festyny. Obecnie obchodzi się je raczej w zaciszu domowym.
2 maja z kolei jest Dniem Flagi, inaczej Dniem Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Głównym powodem ustanowienia i obchodów tego Święta w dniu 2 maja był fakt założenia biało-czerwonej flagi w tym dniu w 1945 roku, przez polskich żołnierzy zdobywających Berlin – stolicę hitlerowskiej III Rzeszy niemieckiej na Kolumnie Zwycięstwa – Siegessaule oraz na budynku Reichstagu – parlamencie niemieckim. Jest to polskie święto, które wprowa-dzone zostało na mocy ustawy z 20 lutego 2004 roku. W tym dniu organizowane są różnego rodzaju akcje oraz manifestacje patriotyczne.
Z kolei w dniu 3 maja przypadają kolejne rocznice uchwalenia w Polsce, pierwszej na ziemiach polskich w pełni tego słowa znaczeniu ustawy zasadniczej, jaką była Konstytucja 3 Maja. Należy wspomnieć, że tradycja związana z tym świętem sięga XVIII stulecia, bo już w dwa dni później (5 maja 1791 roku) uchwalenie Konstytucji 3 Maja zostało uznane za święto. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, uchwałą Sejmu Ustawodawczego z dnia 29 kwietnia 1919 roku rocznica Konstytucji 3 maja została uznana za święto narodowe. Nie uznawane w okresie PRL, dzień 3 maja jako Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócone zostało ustawą sejmową z dnia 6 kwietnia 1990 roku. Od tej pory Święto to jest w różny sposób w całej Polsce celebrowane.
Kolejną rocznicą, o której w pewnym
okresie czasu było cicho, jest coroczna rocznica bezwarunkowej kapitulacji
hitlerowskiej III Rzeszy niemieckiej, obchodzona w PRL (za przykładem byłego
Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich) w dniu 9 maja. Obecnie
obchodzimy je w dniu 8 maja. Różnica
wynikła z tego, że według czasu moskiewskiego moment podpisania aktu
bezwarunkowej kapitulacji przez przedstawicieli hitlerowskiej
III Rzeszy niemieckiej miał miejsce po północy (gdy w Moskwie był już 9 maj),
natomiast według czasu uniwersalnego liczonego na południku zerowym
przechodzącym przez obserwatorium astronomiczne w Greenwich – dzielnicy Londynu,
nastąpiło to przed północą czyli w dniu 8 maja. W Polsce jest to święto
państwowe zwane Narodowym Dniem
Zwycięstwa. W ramach obchodów urządzane są w szkołach okolicznościowe akademie,
a w całym kraju mają miejsce uroczyste obchody z udziałem władz państwowych i
samo-rządowych, instytucji oraz organizacji kombatanckich.
We wszystkich wspomnianych uroczystościach w województwie lubelskim wzięli udział nasi członkowie, a wspólne delegacje Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego i Związku Żołnierzy Wojska Polskiego składały wiązanki kwiatów w Miejscach Pamięci Narodowej, Tak było m. in. w Lublinie, w Chełmie, w Zamościu, w Sawinie, w Parczewie, w Terespolu i innych miejscowościach, w których działają koła terenowe wspomnianych organizacji.
W dniu 15 maja b. r. z inicjatywy ZW ZWiRWP, ZR ZŻWP, Chełmskiego Oddziału Towarzystwa Wiedzy Obronnej, Stowarzyszenia Rocznik Chełmski uczczono pamięć jeńców wojennych z Międzynarodowego Obozu Jenieckiego – Stalag 219 w Chełmie. Funkcjonował on w latach 1941-1944. Przewinęło się przez obóz ponad 200 tys. jeńców różnych narodo-wości (Anglicy, Belgowie, Francuzi, Polacy, Włosi, Mołdawianie, Ukraińcy, Białorusini, Rosjanie, Kirgizi, Kazachowie, Uzbekowie itp.), z czego, z powodu warunków bytowych, klimatycznych oraz niemieckiej polityki eksterminacyjnej, śmierć poniosło ok. 90 tys. i zo-stało pochowanych na dwóch cmentarzach: w lesie Borek oraz przy Alei Przyjaźni. W uro-czystości wzięli udział: profesor Józef Zając – senator Rzeczypospolitej Polskiej; Anna Dąbrowska – Banaszek – poseł na Sejm RP; Dorota Cieślik – wiceprezydent Miasta Chełm; Longin Bożeński – przewodniczący Rady Miasta Chełm; Elżbieta Bajkiewicz – Kaliszczuk – kierownik Biura Konsula Honorowego Ukrainy w Chełmie Stanisława Adamiaka; dr Andrzej Rybak – prezes Stowarzyszenia Rocznik Chełmski; mjr ZWiR dr Paweł Kiernikowski – sekretarz ZW ZWiRWP w Lublinie z/s w Chełmie, prezes Chełmskiego Oddziału TWO; Zygmunt Gardziński – prezes Chełmskiego Towarzystwa Naukowego; Mariusz Śliwa i Ireneusz Wojtaszak z pocztem sztandarowym i grupą młodzieży z Zespołu Szkół Tech-nicznych oraz społeczność Szkoły Podstawowej nr 8 im. Bolesława Wirskiego w Chełmie.
W ramach uroczystości uczczono minutą ciszy pamięć wszystkich jeńców wojennych uwię-zionych przez Niemców w Stalagu 319 oraz w czterech miejscach złożono wiązanki kwiatów (na Cmentarzu Jeńców Wojennych przy Alei Przyjaźni, na Cmentarzu Jeńców Wojennych w lesie Borek, w miejscu kaźni jeńców na polanie w lesie Borek zwanym pospolicie „Patelnią” oraz przy Pomniku ku czci jeńców stalagu (obok Szkoły Podstawowej nr 8 im. Bolesława Wirskiego).
3 V 2023 r. Połączona delegacja ZWiR WP oraz ZŻ WP w składzie: ppłk ZWiR mgr Jan Borowik – prezes ZW ZWiRWP w Lublinie z/s w Chełmie, ppłk Jan Grzech – prezes ZR ZŻWP w Chełmie, mjr ZWiR dr Paweł Kiernikowski – sekretarz ZW ZWiRWP w Lublinie z/s w Chełmie oraz ppłk Józef Piłat – sekretarz ZR ZŻWP w Chełmie, składa kwiaty przy Mauzoleum Mieszkańców Chełma i Ziemi Chełmskiej na Górze Chełmskiej
3 V 2023 r. Wiązanki kwiatów i żołnierska warta honorowa przy Mauzoleum Mieszkańców Chełma i Ziemi Chełmskiej na Górze Chełmskiej
3 V 2023 r. Mieszkańcy Chełma uczestniczący w uroczystości
3 maja 2023 r. Honorowa Warta Żołnierska i kwiaty przy Pomniku Konstytucji 3 Maja w Lublinie
3 V 2023 r. Delegacja Zarządu Powiatowego ZWiRWP w Parczewie (z prawej: kpt. Władysław Tryniecki – prezes ZP ZWiRWP w Parczewie) składa kwiaty pod pomnikiem Józefa Piłsudskiego
8 V 2023 r. Wspólna delegacja ZW ZWiRWP i ZŻWP (od lewej: ppłk ZWiR mgr Jan Borowik, kpt s Jerzy Łada oraz ppłk Jan Grzech) składa kwiaty przy wejściu na Cmentarz Wojenny w Chełmie
8 maja 2023 r. Kwiaty pod pomnikiem ku czci Bohaterów II wojny światowej w Sawinie
Międzynarodowy Obóz Jeńców Wojennych -Stalag 319 w Chełmie
15 V 2023 r. Uroczystość uczczenia pamięci jeńców wojennych ze Stalagu 319 na Cmentarzu Jeńców Wojennych ze Stalagu 319 w Chełmie, Aleja Przyjaźni
Pomnik na Cmentarzu Jeńców Wojennych ze Stalagu 319 w lesie Borek w Chełmie
Tekst: mjr ZWiR dr Paweł Kiernikowski
Fotografie i rysunki ze stron internetowych