W niedzielę 17 marca o godz. 11:00 na plaży przy molo w Kołobrzegu, odbyła się rekonstrukcja historycznych walk 1 Armii Wojska Polskiego z wojskami niemieckimi. Jednym z jej uczestników był rekonstruktor 1 Armii WP, prezes Koła Miejskiego ZWiRWP w Dzierżoniowie, Marek Zatorski. Grupy rekonstrukcyjne z całej Polski wystawiły ponad 250 osób i 20 pojazdów historycznych na to wydarzenie, tj. czołg średni T-34/85, półgąsienicowe działo samobieżne T48/SU-57 oraz półgąsienicowy transporter opancerzony Sd.Kfz. 251 Ausf. D w wariancie saperskim. Oprócz tego, zgodnie z realiami walk toczonych w Kołobrzegu 74 lata temu, podczas widowiska przemówiła artyleria. Widzowie zobaczyli na plaży trzy podstawowe rodzaje dział używanych przez 1. Armię Wojska Polskiego w czasie walk na Pomorzu w 1945 r.: armatę 45 mm wz. 1942, 76,2 mm ZiS-3 oraz haubicę 122 mm wz. 1938. Po drugiej stronie rekonstrukcyjnej barykady zaprezentowano działo piechoty 75 mm IG 37 oraz przeciwlotnicze 20 mm Oerlikon Flak 29.
Zadaniem rekonstruktorów Wojska Polskiego było przełamanie niemieckiej obrony z wykorzystaniem zwiadu, oddziału szturmowego ze zdobycznymi „Panzerfaustami”, artylerii i znaczącej siły piechoty. Po ponad godzinnych zmaganiach przeciwnik został rozgromiony. Ukoronowaniem wydarzenia były ponowne zaślubiny Polski z morzem w wykonaniu trzech polskich rekonstruktorów z flagą Państwową. Temu uroczystemu aktowi chrztu towarzyszyli bezpośrednio przy morskich falach kombatanci 1 Armii Wojska Polskiego, którzy 74 lata temu uczestniczyli w walkach o Kołobrzeg. Wśród zaproszonych uczestników historycznych walk o Festung Kolberg był też por. Jan Mleczko z Wałbrzycha /w bordowym berecie/.
Całość uroczystości przygotowało Muzeum Oręża Polskiego przy wsparciu i współpracy Urzędu Miasta i Powiatu Kołobrzeg.
Kolejnym punktem uroczystości było złożenie wiązanek kwiatów i zniczy na cmentarzu wojennym w Kołobrzegu. W uroczystościach wzięli udział kombatanci, samorządowcy, młodzież, harcerze oraz miłośnicy historii. Odczytane zostały listy od: wojewody zachodniopomorskiego oraz przedstawiciela ministra do spraw kombatantów.
Rys historyczny:
4 marca 1945 roku od zachodu wzdłuż ulicy Trzebiatowskiej do Kołobrzegu podeszły czołgi radzieckiej 45. Brygady Pancernej Gwardii płk Morgunowa z 1 Armii Pancernej, które podjęły nieudaną próbę zdobycia miasta z marszu. W dniu 5 marca niemiecki kontratak odrzucił wojska radzieckie w południowo-zachodniej części miasta.
Właściwe oblężenie miasta rozpoczęto się w dniu 7 marca, gdy zaatakowały jednostki 1 Armii WP. Od południowego zachodu uderzyły jednostki 6 Dywizji doprowadzając do głębokiego włamania. W dniu 8 marca 3 Dywizja zamknęła pierścień okrążenia od wschodu. Szczególnie ciężkie walki toczone są we wschodniej części o kościół św. Jerzego, a w zachodniej o Białe i Czerwone Koszary. Do 12 marca, w ciężkich walkach, przełamano zewnętrzny pierścień obronny zdobywając Białe i Czerwone Koszary.
Od 12 do 17 marca walczono o przełamanie drugiego pierścienia obrony i umocnionych obiektów w śródmieściu, 13 marca do walki wprowadzono 4 Dywizję Piechoty i 4 Pułk Czołgów Ciężkich. W dywizjach zorganizowano grupy szturmowe. W tym okresie 6 Dywizja zbliżyła się z południa do portu, opanowała Wyspę Solną i sforsowała rzekę Parsętę. 3 Dywizja i 18 Pułk 6 Dywizji, wspierane przez czołgi i działa pancerne, walczyły o Stare Miasto, zdobyły gazownię i podeszły do stacji kolejowej. 4
Dywizja zdobyła tor wyścigowy, lokomotywownię i warsztaty kolejowe. W rejonie dworca kolejowego zniszczony został niemiecki pociąg pancerny Panzerzug 72A, którego dowódcą był Gerhard Roeming.
14 marca 1945 roku radiostacja sztabu armii nadała do komendanta twierdzy, płk. Fullriede, wezwanie do poddania Kołobrzegu. Wobec odrzucenia propozycji kapitulacji oddziały 1 Armii wznowiły działania bojowe.
15 marca na redę kołobrzeską przybyły ze Świnoujścia, wezwane drogą radiową, posiłki niemieckie. Działanie lotnictwa polskiego, z powodu gęstej mgły, nie mogło przeszkodzić w desantowaniu. Mimo ognia artylerii desant zdołał wylądować i wykonał silne kontrataki, które odparto.
W nocy z 17 na 18 marca, po przegrupowaniu oddziałów i przygotowaniu artyleryjskim, rozpoczął się generalny szturm trzeciego pierścienia obrony. W godzinach rannych zostały zdobyte rejon stacji kolejowej i port. Nieprzyjacielowi udało się część sił ewakuować morzem. Reszta została zniszczona lub wzięta do niewoli (około 8000 jeńców). Własne straty wyniosły 1206 poległych i zaginionych bez wieści oraz około 2500 rannych.
Po walkach na kołobrzeskiej plaży odbyły się uroczyste zaślubiny Polski z morzem.
Marek Zatorski
Foto: informacje.kolobrzeg.pl http://www.prk24.pln Grzegorz Wawrzyniak Fotografia
