„Witaj majowa jutrzenko…” (obchody 228 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja w województwie lubelskim)
3 maja b. r. minęła 228 rocznica uchwalenia przez Sejm Czteroletni (Wielki) Ustawy Rządowej czyli słynnej Konstytucji 3 Maja. Był to doniosły akt (drugi na świecie a pierwszy w Polsce i w Europie) porządkujący ład ustrojowy i prawny w Rzeczypospolitej Obojga Narodów czyli państwie polsko-litewskim w XVIII wieku. Na mocy Konstytucji przeprowadzono szereg reform mających na celu wzmocnienie państwa zagrożonego przez trzy mocarstwa sąsiednie (Prusy, Rosję i Austrię). Ograniczała przywileje szlacheckie, nadawała prawa miastom, brała w opiekę prawa krajowego chłopów. Znosiła dwie instytucje będące źródłem słabości państwa: liberum veto (na jego mocy zrywano Sejmy, które nie mogły podjąć uchwał, a nawet unieważniały te, które już zostały uchwalone) oraz wolną elekcję (tzn. wybór króla przez ogół szlachecki) – tron królewski miał być dziedziczny i powiązany z saską dynastią Wettinów. Podatki na utrzymanie 100-tysięcznego (zmniej-szonego ostatecznie do 60 tys.) wojska i inne potrzeby mieli płacić wszyscy obywatele (duchowieństwo, szlachta, mieszczaństwo i chłopstwo). Tak szerokie reformy nie odpowiadały przeciwnikom reform, dlatego tez pod protekcją rosyjskiej carycy Katarzyny II zawiązali konfederację zwaną konfederacją targowicką. Celem tego spisku było obalenie dzieła Konstytucji 3 Maja. Dokonali tego przy pomocy armii rosyjskiej, która z rozkazu carycy przekroczyła 18 maja 1792 r. granice Rzeczpospolitej i parła w kierunku Warszawy. Oczywiście nie obyło się bez starć zbrojnych ponieważ polscy i litewscy żołnierzy stawiali zacięty opór agresorom (Litwini – pod Mirem, pod Zelwą i Grannem, Polacy – pod Zieleńcami, pod Dubienką i pod Markuszowem). Mimo, że armia polska nie została rozbita przez Rosjan, król Stanisław August Poniatowski, przystępując do konfederacji targowickiej, spowodował zakończenie wojny i upadek dzieła Konstytucji 3 Maja.
Ustawa Rządowa pozostała jednak w pamięci historycznej Polaków, dlatego jej kolejne rocznice są czczone w całym kraju. Tak też było w Lublinie, w Chełmie oraz w szeregu innych miejscowościach województwa lubelskiego stanowiącego obszar działania Lubelskiego Oddziału Wojewódzkiego Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego. Działacze Związku brali liczny udział w uroczystościach rocznicowych, a po-łączone delegacje ZWiRWP oraz Związku Żołnierzy Wojska Polskiego, składały wiązanki kwiatów pod pomnikami i w innych Miejscach Pamięci Narodowej (m. in. w Lublinie pod Pomnikiem Konstytucji 3 Maja na Placu Litewskim, w Chełmie pod Pomnikiem Poległych za Ojczyznę na Placu dr Edwarda Łuczkowskiego, we Włodawie pod Pomnikiem Tadeusza Kościuszki). Całość oficjalnych obchodów w Chełmie zakończyła defilada wojskowa (na końcu defilował Szwadron Rekonstrukcyjny Oddziału Kawalerii II Rzeczypospolitej Chełmskiego Stowarzyszenia Miłośników Koni i Kawalerii Polskiej. Edukacja. Historia. Kultura w Janowie koło Chełma) oraz pokaz musztry paradnej w wykonaniu uczennic klasy mundurowej z chełmskiego Zespołu Szkół Ekonomicznych i Mundurowych im. gen. Władysława Andersa i występy Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Chełmskiej.
st. sierż. /s/ dr Paweł Kiernikowski
Pomnik Konstytucji 3 Maja w Lublinie
Połączona delegacja ZWiRWP oraz ZŻWP (w środku z kwiatami kpt /s/ Jan Borowik – prezes ZW ZWiRWP w Lublinie z s/w Chełmie; pierwszy od prawej ppłk Marek Kotowoda – prezes ZR ZŻWP w Chełmie)
Połączona delegacja ZWiRWP i ZŻWP oddaje honory
Pomnik Poległych za Ojczyznę na Placu dr Edwarda Łuczkowskiego w Chełmie
Defilada żołnierzy Garnizonu Chełm
Defiluje Szwadron Rekonstrukcyjny Oddziału Kawalerii II Rzeczypospolitej Chełmskiego Stowarzyszenia Miłośników Koni i Kawalerii Polskiej. Edukacja. Historia. Kultura w Janowie koło Chełma
Początek musztry paradnej w wykonaniu uczennic z klasy mundurowej Zespołu Szkół Ekonomicznych i Mundurowych im. gen. Władysława Andersa w Chełmie
Grupa artystów z Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Chełmskiej